To jeden z tych aktów prawnych, które mają wpływ na całe społeczeństwo, choć jeszcze nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę. Ustawa z 13 lipca 2023 roku o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1852), wprowadza obowiązkowy system kaucyjny od 1 stycznia 2025. Została podpisana już przez prezydenta i jeśli nowa większość parlamentarna nic nie zmieni, wejdzie w życie za rok. Jej główne założenia to:
objęcie kaucją butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 litrów, puszek metalowych o pojemności do 1 litra oraz butelek szklanych o pojemności do 0,5 litra (w tym opakowań po napojach mlecznych),
proponowana wysokość kaucji - 0,50 zł - dla wszystkich rodzajów opakowań (projekt rozporządzenia opublikowany w dniu 22.11.2023), maksymalnie może wynosić 2 zł,
opłata produktowa za nieuczestniczenie w systemie kaucyjnym 0,10 PLN za każdy wprowadzony do obrotu kilogram w latach 2025-2026, po roku 2027 – 5 PLN za kilogram (projekt rozporządzenia z dnia 19.10.2023),
obowiązkowa zbiórka opakowań dla sprzedawców detalicznych w sklepach o powierzchni powyżej 200 metrów kwadratowych (za pomocą automatów i/lub zbiórki workowej),
dobrowolna zbiórka opakowań w sklepach o powierzchni poniżej 200 metrów kwadratowych, ale obowiązkowy pobór kaucji,
dopuszcza się kilku operatorów systemu kaucji, wymiana danych między nimi odbywać ma się na podstawie podpisanych umów,
VAT od niezwróconych opakowań.
Jak powszechnie wiadomo, sprawny system kaucyjny wymaga odpowiedniej organizacji oraz wyznaczenia standardów funkcjonowania. U naszych zachodnich sąsiadów bazą wiedzy i takich właśnie standardów jest organizacja Deutsche Pfandsystem Gestellschaft. DPG powstało w 2005 roku, jest organizacją non-profit, której właścicielami są w 50% detaliści oraz w 50% Stowarzyszenie Przemysłu Spożywczego. Głównym celem powołania organizacji była chęć stworzenia jednolitego systemu kaucyjnego, ustalania reguł i warunków uczestnictwa w nim oraz obsługa centralnej bazy danych.
W Polsce nie ma obecnie organizacji, która wyznaczałyby normy oraz sprawowała pieczę nad systemem kaucyjnym. Dodatkowo ustawodawca dopuścił wielu operatorów systemu, co stwarza zagrożenie powstania wielu różnych systemów oraz licznych problemów. Wiele różnych systemów kaucyjnych może doprowadzić do powstania różnych logo opakowań kaucyjnych, które mają za zadanie zabezpieczyć te opakowania przed oszustwami, nie mówiąc już o problemach z rozliczeniem kaucji pomiędzy różnymi systemami i braku jednej bazy danych opakowań. Dlatego bardzo ważne jest powołanie “organizacji parasolowej”, która wyznaczyłaby kierunki dla jednego, wspólnego systemu kaucyjnego w Polsce. Czasu jest naprawdę niewiele, ale przyszli uczestnicy systemu kaucyjnego rozpoczęli już pracę nad powołaniem takiego zrzeszenia. Trwają właśnie konsultacje w ramach grupy GS1 - organizacji non-profit zajmującej się opracowywaniem i utrzymywaniem globalnych standardów zapewniających efektywną komunikację biznesową. Najbardziej znaną z jej norm jest kod kreskowy - symbol nadrukowany na produktach, który można skanować elektronicznie. Celem tych konsultacji, w których biorą udział zarówno producenci napojów, jak i sieci handlowe oraz REMONDIS, jest utworzenie właśnie takiej organizacji w Polsce.
Grupa REMONDIS posiada 20 lat doświadczenia w obsłudze systemów kaucyjnych w Niemczech oraz w dostawie automatów RE DEPOSIT na całym świecie. Dodatkowo opracowała własne, unikalne rozwiązania IT w zakresie systemów zliczania opakowań oraz “clearingu” kaucji.
REMONDIS jako największe przedsiębiorstwo w Polsce z zakresu recyklingu, usług i gospodarki wodnej, posiadające ogromną bazę rozwiązań logistycznych, systemów zbiórki oraz przetwarzania odpadów, planuje utworzenie podmiotu reprezentującego system kaucyjny. Do zadań przyszłej spółki EKO-OPERATOR SA będzie należało:
zbieranie odpadów opakowaniowych i opakowań w celu zapewnienia wymaganych poziomów recyklingu,
transport opakowań do centrów zliczania, a następnie do zakładów odzysku i recyklingu,
prowadzenie sprawozdawczości oraz ewidencji odpadów,
rozliczanie kaucji pomiędzy jednostkami handlu detalicznego a punktami objętymi systemem kaucyjnym, finansowanie wypłat kaucji dla użytkownika końcowego,
finansowanie kosztów zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych, przez przedsiębiorcę prowadzącego jednostkę handlu detalicznego i hurtowego oraz inny punkt objęty systemem kaucyjnym.
Od sierpnia 2023 roku prowadzone są działania w celu utworzenia pierwszej, pilotażowej linii do zliczania opakowań kaucyjnych w Łodzi. Lina ta, będzie mogła przyjmować nawet do 10 tysięcy sztuk opakowań na godzinę! Koniec budowy przewidywany jest na I kwartał 2024 roku. Centrum zliczeniowe w Łodzi będzie pierwszym tego typu obiektem w ramach Grupy REMONDIS w Polsce, ale prawdopodobnie również pierwszym takim projektem w naszym kraju. Dzięki tej inwestycji możliwe będzie przeprowadzanie licznych projektów pilotażowych ze sklepami, które zdecydują się na zbiórkę workową opakowań kaucyjnych.
Oprócz zbiórki ręcznej do Polski wkroczyła kolejna spółka córka z Grupy REMONIDS – RE DEPOSIT, która od tego roku ma swojego przedstawiciela na rodzimy rynek w zakresie dostawy automatów kaucyjnych. Są one produkowane w Niemczech i cieszą się coraz większą renomą na całym świecie, np.: na Słowacji czy w Australii. W przyszłym roku planowane jest kilka projektów pilotażowych z sieciami handlowymi z wykorzystaniem automatów RE DEPOSIT. Pod koniec listopada tego roku pierwszy taki automat stanął w centrali REMONDIS w Warszawie, gdzie można umówić się na spotkanie i zobaczyć możliwości, jakie firma oferuje potencjalnym klientom.
W ramach Grupy REMONDIS powstał także specjalny zespół, który nadzoruje prace nad systemem kaucyjnym w Polsce. Wszystkie pytania odnośnie jego obsługi można przesyłać na adres: SYSTEMKAUCYJNY@REMONDIS.PL lub bezpośrednio do osób odpowiedzialnych za projekt:
Łukasz Gutt
Dyrektor Rozwoju Systemu Kaucyjnego
REMONDIS Sp. z o.o.
ul. Zawodzie 18 // 02-981 Warszawa // Polska
T + 48 22 5930312 // M +48 782 752 379
lukasz.gutt@remondis.pl // remondis-polska.pl
Julia Czajka-Gawałkiewicz
Project Manager
REMONDIS Sp. z o.o.
ul. Zawodzie 18 // 02-981 Warszawa // Polska
T + 48 22 5930312 // M + 48 607 562 235
julia.czajka@remondis.pl // remondis.pl
Sylwia Kluczek
Specjalista ds. ochrony środowiska i gospodarki odpadami
REMONDIS Sp. z o.o.
ul. Zawodzie 18 // 02-981 Warszawa // Polska
T + 48 22 5930312 // M +48 501 233 039
syliwa.kluczek@remondis.pl // remondis-polska.pl
Automaty RE DEPOSIT
Michał Strzyczkowski
RE Deposit Solutions (Grupa Remondis)
Business Development Manager EE
M: +48 602 410 736
michal.strzyczkowski@re-deposit.com
